Medicatie bij vuurwerkangst

DEZE INFORMATIE IS UITSLUITEND BEDOELD VOOR DIERENARTSEN

Sileo® en Pexion® zijn geregistreerd voor gebruik bij honden met geluidsgevoeligheid en kunnen ingezet worden, als eerste stap, voor de kortetermijnbehandeling van vuurwerkangst.

Sileo® 0,1 mg/ml (dexmedetomidine hydrochloride) is een alfa-2-agonist. Het is een oromucosale gel die toegediend moet worden op het mondslijmvlies. De gel is plakkerig waardoor het beter blijft zitten. Dit middel kan niet worden gebruikt als het dier ernstige aandoeningen heeft aan de lever, nieren of hart. Het is ook gecontra-indiceerd als het dier door het middel suf wordt of het dier overgevoelig is voor het actieve bestanddeel of één van de hulpstoffen. Uitvoerigere informatie en de dosering van dit diergeneesmiddel vind je hier. Zorg ervoor dat de eigenaar goed wordt ingelicht over het juiste gebruik van de doseerspuit en dat de verwachtingen over het gedrag goed gemanaged worden. Een instructiefilmpje over het gebruik vind je hier.

Pexion® (imepitoïne) is een partiele GABA agonist en is dus van invloed op de GABA receptoren. Het is beschikbaar in tabletten van 100mg en 400mg. Het advies is om te starten met een lagere dosis dan de bijsluiter voorschrijft (off-label) en te doseren op effect. Start met 1 dd. 10 mg per kg lichaamsgewicht en bouw op indien nodig naar maximaal 2 dd. 30 mg per kg lichaamsgewicht (geregistreerde dosis). Start drie dagen voor oudejaarsdag en ga door tot en met 1 januari. De fabrikant adviseert dit middel niet te gebruiken bij dieren die agressie vertonen. Meer informatie over het gebruik van dit diergeneesmiddel bij vuurwerkangst kun je hier vinden.

Let op: Wanneer je tabletten uitpondt, zorg dan dat deze correct worden meegegeven. Dat wil zeggen met gebruik van beschermingsmiddelen zoals een medicijngootje en in een potje met sluitring voorzien van een volledig etiket en bijsluiter. Boehringer Ingelheim stelt hiervoor losse bijsluiters beschikbaar. Neem hiervoor contact op met de vertegenwoordiger. Wanneer deze twee middelen onvoldoende helpen, gecontra-indiceerd zijn of averechts werken, dan zou een veterinair geregistreerde diazepam tablet overwogen kunnen worden.

Diazepam veterinaire diazepam tabletten zijn onder de merknaam Multipam® en diazepam tabletten van Kela® geregistreerd voor eenmalig gebruik bij honden en katten voor de indicatie angst, opwinding, onhandelbaarheid en kramptoestanden. De dosering van diazepam voor de hond is eenmalig 0,5 -2 mg diazepam per kg lichaamsgewicht per os. Wanneer je humaan geregistreerde diazepam voorschrijft, omdat de veterinaire variant bijvoorbeeld niet beschikbaar is in 2 mg, maak je gebruik van de volgende stap in de cascade. In dat geval gaat de voorkeur uit naar alprazolam gezien dit meer anxiolytisch en minder sedatief is dan diazepam. Diazepam is niet geschikt voor honden met vuurwerkangst die meerdere dagen achter elkaar behandeld moeten worden. Voor dieren die eenmalig behandeld kunnen worden (tijdens oudejaarsdag) moet het wettelijk gezien overwogen worden.

Let op: veterinair geregistreerde diazepam zijn UDD en kunnen uitsluitend ter behandeling van een dier door de dierenarts toegediend worden. Dat verlaagt de inzetbaarheid van diazepam bij dieren.

Het kan zijn dat er een contra-indicatie is voor het gebruik van Pexion®, Sileo® of diazepam, zoals ernstige hart-, lever- of nieraandoeningen, of dat er uit eerder gebruik is gebleken dat er een slechte of onvoldoende reactie op deze middelen zijn bij dit individuele dier. Daarnaast kan het zijn dat een geregistreerde variant (tijdelijk) niet leverbaar is. Wanneer er geen geschikt geregistreerd diergeneesmiddel is voor dit diersoort of voor een ander diersoort én er is een diergeneeskundige noodzaak, dan kan volgens de cascade een geschikt humaan middel ingezet worden.

Let op! Wanneer gebruik gemaakt wordt van de cascade moet zowel de diergeneeskundige noodzaak hiervoor als de reden dat geregistreerde medicatie niet kan worden gegeven genoteerd worden in de patiëntenkaart.

NB: Goede ervaring met een ander middel in het verleden en financiële redenen zijn geen voldoende redenen voor de inzet van een niet-geregistreerd middel!

Alprazolam is verkrijgbaar als humane medicatie in 0,25 en 0,5 mg tabletten. De anxiolytische werking van alprazolam is goed en het werkt “paniekolytisch”. Het heeft de hoogste werkzaamheid en geeft de minste bijwerkingen van de benzodiazepines. Met alprazolam kan op de dag van het afsteken van het vuurwerk begonnen worden, maar bij voorkeur een dag of twee eerder. Als alprazolam toegediend wordt, is het verstandig om het de eigenaren eerst uit te laten testen. De dosering bij de hond is 0,01-0,1 mg per kg lichaamsgewicht 1-4 dd. Voor een testdosis kan 0,02 mg per kg lichaamsgewicht aangehouden worden.

Gabapentine is een structurele analoog van GABA, een inhibitoire neurotransmitter. Het wordt humaan ingezet bij epilepsie en neuropatische pijn en wordt off-label gebruikt voor angstgerelateerde stoornissen. Veterinair wordt gabapentine off-label ingezet bij epilepsie, neuropatische pijn en angst. Gabapentine kan ook helpen bij vuurwerkangst, maar in eerste instantie heeft alprazolam de voorkeur over gabapentine bij deze indicatie. De dosering bij de hond is 10-20 mg per kg lichaamsgewicht 1-3 dd.

Let op! Bij het gebruik van benzodiazepines (o.a. alprazolam en diazepam), pexion en gabapentine zou in theorie een paradoxale reactie kunnen optreden. Gebruik ze daarom voorzichtig bij dieren die agressie vertonen, want “disinhibition” zou tot een vermindering van agressie en bijtinhibitie kunnen leiden. Stop ook niet plotseling met de toediening (behalve bij spoed) als het al een paar dagen gegeven is i.v.m. mogelijke ontwenningsverschijnselen.

Let op! de dopamine antagonist acepromazine (Vetranquil) is door deskundigen niet beschouwd als geschikt voor vuurwerkangst.

DEZE INFORMATIE IS UITSLUITEND BEDOELD VOOR DIERENARTSEN

Veterinair geregistreerde diazepam tabletten zijn op dit moment het enige geregistreerde middel voor katten met angst. Het is geregistreerd voor eenmalig gebruik met een dosering van 1-2 mg per kg lichaamsgewicht. In verband met case reports die wijzen op een mogelijke hepatotoxiciteit, is het advies dit middel niet vaker dan eenmalig te geven. Het is belangrijk om de eigenaar te informeren dat het dier wat suf en wankel kan worden van het gebruik.

Let op: dit middel is UDD en mag dus alleen door de dierenarts worden toegediend. Dat vermindert de inzetbaarheid van diazepam. Wanneer je humaan geregistreerde diazepam voorschrijft, omdat de veterinaire variant bijvoorbeeld niet beschikbaar is in 2 mg, maak je gebruik van de volgende stap in de cascade. In dat geval gaat de voorkeur uit naar alprazolam gezien dit meer anxiolytisch en minder sedatief is dan diazepam.

Sileo® is via de cascade te gebruiken bij katten met vuurwerkangst. Er zijn geen farmacokinetische onderzoeken naar de start, het piekeffect, de duur en de biologische beschikbaarheid bij katten, maar Orion, de fabrikant meldt dat er de laatste jaren praktijkervaring is opgedaan met het off-label gebruik van Sileo® bij de kat met vuurwerkangst. Bij het juiste gebruik van de doseerspuit is overdosering niet te verwachten. Maar let wel, onderzoek naar het gebruik, de veiligheid en de effectiviteit van Sileo® bij katten ontbreekt. Wel is de veiligheid van dexmedetomidine onderzocht bij katten. Aan de hand daarvan zou volgens de fabrikant eenzelfde dosering als voor honden <5,5 kg veilig moeten zijn bij katten vanaf 2 kg lichaamsgewicht. Het is van belang als dierenarts een goede inschatting te maken van de bekwaamheid van de eigenaar en de behandelbaarheid van de kat bij het voorschrijven van dit middel.

Pexion® wordt niet aangeraden om in te zetten bij vuurwerkangst bij katten aangezien er op dit moment onvoldoende onderzoek en ervaring is naar de veiligheid en werking van dit middel bij katten met deze indicatie.

Alprazolam kan voor individuele katten via de cascade worden ingezet voor de kortetermijnbehandeling van vuurwerkangst indien Sileo®, Multipam® of diazepam niet gebruikt kunnen worden in verband met een contra-indicatie, als het niet goed bleek te werken of als het niet leverbaar/verkrijgbaar is. De gebruikelijke dosering voor katten is 0,125 – 0,25 mg per kat. Start twee uur voor het verwachte angstmoment. Indien noodzakelijk kan deze dosering 1 tot 3 x per dag worden gegeven over meerdere dagen.

Let op! Bij het gebruik van benzodiazepines (o.a. alprazolam en diazepam), pexion® en gabapentine zou in theorie een paradoxale reactie kunnen optreden. Gebruik ze daarom voorzichtig bij dieren die agressie vertonen, want “disinhibition” zou tot een vermindering van agressie en bijtinhibitie kunnen leiden. Stop ook niet plotseling met de toediening (behalve bij spoed) als het al een paar dagen gegeven is i.v.m. mogelijke ontwenningsverschijnselen

Gabapentine kan ook helpen bij katten met vuurwerkangst. De aanbevolen dosering is 2 dd. 50-100 mg/kat. Het advies is om 1 à 2 dagen, maar minimaal 2 uur, van tevoren te beginnen. De capsules kunnen worden geopend en over het voer worden gegeven. Het middel kan over meerdere dagen gegeven worden. Adviseer eigenaren tijdens oudejaarsdag hun hond aangelijnd en hun kat binnen te houden. Zeker wanneer gebruik wordt gemaakt van medicatie is het essentieel dat de eigenaar thuis blijft. Een informatiebrief voor eigenaren over vuurwerkangst vind je hier.